Hoe lees je deze kaarten?

Doel & scope

Verkiezingsprogramma’s staan vol voornemens; de consequenties blijven vaak onduidelijk. OpenCPB vertaalt die voornemens naar concrete, vergelijkbare effecten voor burgers en leefomgeving. We tonen niet wát partijen beloven, maar wat het doet—in aantallen, euro’s, tijd en risico’s.

Bronnen & AI-gebruik

• Bronnen: partijprogramma’s en open data (o.a. CPB/KiK, CBS, ministeries).
• AI-hulpmiddelen (ChatGPT Pro, Gemini) assisteren bij extractie en operationalisatie; resultaten worden handmatig gecontroleerd op herleidbaarheid en consistentie.
• Alle aannames staan bij het thema onder ℹ Methodiek; waar mogelijk geven we links/refs.

Zo werkt een kaart

• Scorebalk (0–100): relatieve sterkte van het effect per partij binnen dit thema.
• Amount-chip: concrete grootheid boven/op de balk (bijv. “€ 1,2 mld”, “+35 km²”, “–8 %”).
• Richting: links/rechts labelt betekenis (bijv. “minder ↔ meer”).
• Baseline & tijdpad: uitgangsjaar is 2025 (tenzij anders vermeld); tijdsprofielen staan bij ℹ.
• Onzekerheid: waar relevant tonen we band/markering en lichten we aannames toe.

Sortering & polariteit

Thema’s en partijen kunnen worden gesorteerd (bijv. “meest polariserend eerst”). De sorteerlogica staat per kaart aangegeven.

Grenzen & interpretatie

• Dit zijn gestructureerde inschattingen, geen voorspellingen. Beperkingen van data/modellen worden expliciet gemaakt.
• Waar data of modeluitkomsten ontbreken, tonen we “Data niet beschikbaar” in grijs in plaats van te speculeren.

Versies & feedback

• Elke kaart vermeldt versie en update-datum; bij nieuwe openbare bronnen werken we bij.
• Fout gezien of betere bron? Gebruik de feedback-link op de kaart; we corrigeren en loggen wijzigingen publiek.

Contact →

Bekijk methodiek, definities en aannames →

Verantwoording — Lelystad-openingsbereidheid (0–100) & banen 2030

Wat tonen deze kaarten?

• Openingsbereidheid (0–100): een schaal voor de politieke wil om Lelystad Airport te openen voor commerciële vluchten. 0 = expliciet dicht, 100 = expliciet (snel) openen.
• Banenchip (FTE 2030): indicatieve bruto toename van directe + indirecte werkgelegenheid in de regio bij de partijlijn (opening en opschaling).
• De chip wordt exact getoond zoals aangeleverd/afgeleid; de LED-balk toont de 0–100 score (geen herberekening door de kaart).

Formules & aannames

• Anker bij 100/100 (bruto FTE):
  Directe banen ~2.000 FTE bij 45.000 vluchten; ~385 FTE bij 10.000 vluchten.
  Indirect ~500 FTE bij 45.000 vluchten.
  Schaal naar 25.000 vluchten (plausibel 2030) → direct ≈ 2.000×25/45 ≈ 1.111 FTE;
  indirect ≈ 500×25/45 ≈ 278 FTE → totaal ≈ 1.389 ≈ 1.400 FTE.
  Opmerking: dit is een bruto regio-anker (direct + indirect). Nationale netto banengroei kan lager uitvallen door verdringing.
• Chip (banen 2030):
  FTE_2030 = (score / 100) × 1.400   (afgerond op hele FTE)
  Lineaire schaling met de openingsbereidheid; de score reflecteert politieke wil, geen vergunninggarantie (stikstof, routes, MER, geluid).
• Score 0–100 (rubric in 4 signalen):
  1. Programmatekst 2025 (expliciet “openen” ↑ / “dicht” ↓).
  2. Kamerinzet 2024–2025 (moties/debatten over Lelystad; defensiekoppeling).
  3. Luchtvaart-/klimaatlijn (groei/krimp, korteafstandsvluchten, beprijzing).
  4. CPB KiK-context (10-10-2025): consistentiesignaal, geen directe maatregel.
• Afgrenzing: uitsluitend commerciële burgerluchtvaart; militair medegebruik telt niet mee in het banenanker. Vergunningtrajecten (stikstof, laagvliegroutes, MER, geluidsnormen) staan los van de score.

Kwalitatieve onderbouwing per partij (leidraad naar 0–100)

• PVV — expliciet “Lelystad Airport openen (zo snel mogelijk)” → zeer hoog (≈100).
• VVD — “We openen Lelystad Airport” (burger + defensie) → zeer hoog (≈95).
• GL-PvdA — “blijft dicht voor commerciële vluchten” → 0.
• D66 — “gaat niet open” → 0.
• NSC — tegen opening voor vakantievluchten; hooguit militair gebruik → zeer laag (≈5).
• BBB — alleen onder strikte voorwaarden (o.a. PAS-melders, routes) → laag-midden (≈35).
• CDA — onder voorwaarden ruimte voor opening → midden-hoog (≈60).
• SP — kritisch (onrendabel/nadelen) → laag (≈15).
• DENK — terughoudend bij extra vliegverkeer → laag-midden (≈25).
• PvdD — tegen luchtvaartgroei → 0.
• SGP — enige ruimte voor vakantievluchten (zeker met defensiekoppeling) → midden-hoog (≈70).
• ChristenUnie — krimp/zwaardere beprijzing → zeer laag (≈10).
• FvD — groeikoers luchtvaart → zeer hoog (≈100).
• Volt — verbod korteafstandsvluchten/treinalternatief → 0.
• JA21 — expliciet voor opening → zeer hoog (≈95).
• BVNL — pro-luchtvaart/pro-opening → zeer hoog (≈95).
• BIJ1 — anti-groei luchtvaart → 0.
• Vrede voor Dieren — anti-luchtvaartgroei → 0.

Datadefinities

• Openingsbereidheid (score): 0–100 samengesteld uit de vier signalen (zie rubric) op basis van programmatekst 2025 en recente Kamerinzet.
• Banenchip: FTE_2030 = (score/100) × 1.400; bruto regio-effect (direct + indirect), afgerond.
• Weergave: LED-balk = score; chip = FTE_2030; labels “minder ↔ meer” duiden politieke bereidheid.

Bronnen (methodisch)

• Partijprogramma’s 2025 (PVV, GL-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SP, DENK, PvdD, SGP, CU, FvD, Volt, JA21, BVNL, BIJ1, Vrede voor Dieren) — hoofdstukken mobiliteit/klimaat/luchtvaart.
• Kamerstukken & debatverslagen 2024–2025 — moties en woordvoeringen over Lelystad en (optioneel) defensiekoppeling.
• Regionale/beleidsstudies — ramingen directe/indirecte banen bij 10k–45k vluchten; lineaire schaal naar 25k vluchten (anker).
• CPB — Keuzes in Kaart (10-10-2025) — context (budget/klimaat); bevat geen specifieke maatregel “Lelystad openen”.

Grenzen & interpretatie

• De score is een gekwalificeerde lezing van programmavoornemens; politieke wil ≠ uitvoeringsbesluit.
• Het banenanker is bruto regio; netto nationaal effect kan lager zijn (verdringing, substitutie).
• Vergunningpaden (stikstof, geluid, routes, MER) en eventuele rechtszaken kunnen de realisatie vertragen of beperken.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Foutje gezien of bron toevoegen? Gebruik de feedback-link; we verwerken en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Blijvende migranten

Wat tonen deze kaarten?

• Blijvende migranten (chip): per partij het cumulatieve verwachte aantal migranten dat in Nederland blijft over 2025–2030 (personen).
• Score (0–100): relatieve positie per partij op basis van de chipwaarde: score = 100 × amount / max(amount over alle partijen). We tonen de chip exact zoals aangeleverd (geen herformattering).
• We splitsen intern drie stromen: Asiel (incl. nareis), Gezinsmigratie (regulier, niet-EU/EFTA), Arbeid & studie (niet-EU/EFTA). De kaart toont hun som na blijfkans (zie formules).

Formules & aannames

• Blijven per stroom (5-jaars blijfratio’s):
  Asiel: 90%  |  Gezin (regulier, niet-EU/EFTA): 73%  |  Arbeid+Studie (niet-EU/EFTA): 40%
  Blijvers ’25–’30 = 0,90 × Asiel (’25–’30) + 0,73 × Gezin (’25–’30) + 0,40 × Arbeid+Studie (’25–’30)
• Cumulatief ’25–’30 per stroom: gebaseerd op partijprogramma 2025 → EU/EVRM-conform scenario (realisatie-inschatting). We starten bij 2024-niveaus en modelleren een beleidsingroei; stromen zijn niet-EU/EFTA voor gezin/arbeid+studie en incl. nareis voor asiel.
• Geen TPD-instroom (Oekraïne) meer in 2030: de Richtlijn Tijdelijke Bescherming is verlengd t/m 4-3-2027; voor 2030 nemen we geen nieuwe TPD-instroom aan.
• Score 0–100: lineair geschaald op de hoogste chipwaarde in de kaart (max = 100). Labels “lager ↔ hoger” duiden de richting.

Datadefinities

• Asiel: eerste aanvragen + nareis (IND-definitie).
• Gezin (regulier): “Gezin: overig” (niet-EU/EFTA), dus niet de nareis van asiel — die is bij asiel geteld.
• Arbeid & studie: niet-EU/EFTA arbeid + studie + meekomende gezinsleden bij arbeid/studie; exclusief TPD/Oekraïne vanaf 2027+.

Bronnen

• Primaire bron: partijprogramma’s. Aanvullend: open data (CPB/KiK, CBS, ministeries).
• IND 2024: jaarcijfers asiel (eerste aanvragen + nareis) als uitgangsniveau.
• CBS StatLine 84809NED: immigratie niet-EU/EFTA naar motief (gezin/arbeid/studie) voor structuur en orde-grootte.
• EU Migratie- & Asielpact: operationeel vanaf 2026; bepaalt juridische bandbreedte (asielstop ≠ nul zonder verdragswijziging).
• Blijfkansen: CBS-cohortanalyses (asiel blijft het langst; gezin ~73%; arbeid/studie laagst) en Nuffic (±25% studenten blijft na 5 jaar).
• CPB Keuzes in Kaart (10-10-2025): voor partijkaders/maatregelcontext (financieel); migratievolumes zijn door ons uit programma’s + data geoperationaliseerd.

Grenzen & interpretatie

• Dit zijn gestructureerde, herleidbare inschattingen, geen voorspellingen. Nieuwe crises of EU-wijzigingen kunnen uitkomsten beïnvloeden.
• EU-vrij verkeer (EU/EFTA) valt grotendeels buiten nationale sturing en is daarom niet in de niet-EU/EFTA stromen opgenomen.
• De chip is het verwachte aantal blijvers over 2025–2030; de score is een relatieve schaal binnen de kaart (0–100).

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Suggesties of betere bron? Gebruik de feedback-link; we corrigeren en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Bouwruimte-score (0–100) & bouwtempo 2030

Wat tonen deze kaarten?

• Bouwruimte-score (0–100): een samengestelde schaal van hoe verruimend een partij is voor bouwen. 100 = meest verruimend (weinig belemmeringen), 0 = meest remmend.
• Bouwtempo-chip (won/jaar 2030): het verwacht jaaraantal nieuwbouwwoningen in 2030 bij de partijlijn. Dit is een indicatie en geen projectlijst of bouwgarantie.
• De LED-balk toont de 0–100 score; de chip toont het jaaraantal 2030 (won/jaar) exact zoals aangeleverd in de JSON.

Formules & aannames

• Basispad bouwtempo 2030:
  Basispad_2030 = 90.000 won/jaar
  Bandbreedte: 85.000–95.000 won/jaar.
  Referentie: 2025 ligt rond 70–75k (dip), met herstel richting 2030.
  Het basispad is een centrale inschatting voor 2030, los van partijkeuzes; conjunctuur en capaciteit kunnen dit op- of afdrukken.
• Stikstof-effect (EIB-anker, jaareffect 2030):
  Maximaal extra door ruim stikstofkader (b.v. drempel 1 mol/ha/jr): +4.300 won/jaar in 2030.
  \u0394_stikstof_2030 = r_stikstof × 4.300, met 0 ≤ r_stikstof ≤ 1 (0 = strikt, 1 = ruim).
  EIB raamt óók ~23.000 extra woningen cumulatief t/m 2030 bij dit scenario; wij gebruiken hier het jaareffect voor 2030.
• Overige bouwknoppen (jaareffect 2030): vijf kanalen buiten stikstof die het tempo beïnvloeden:
  1. Locaties & Water en Bodem sturend (WBS) — strenger WBS kan kwetsbare locaties vertragen/duurder maken.
  2. Netcongestie & aansluitcapaciteit — prioritering nieuwbouw en versneld net helpt, anders wachtlijst.
  3. Huurregulering & investeringsklimaat — brede, strenge regulering zonder compensatie drukt nieuwbouw-huur.
  4. Procedurele versnelling — o.a. beroep in één instantie en vaste termijnen (Wrv-lijn) versnellen doorlooptijd.
  5. Stapeling bouw-/milieunormen — standaardiseren/ontschakelen (STOER-lijn) voorkomt kosten- en tijdstapeling.
  We mappen dit naar een band: \u0394_overig_2030 ∈ [−3.500, +2.500] won/jaar.
  Lineair: \u0394_overig_2030 = −3.500 + 60 × score_overig_verruimend (0–100).
• Samengestelde score (gebruikt in LED-balk):
  score_combi_verruimend = 100 − (0,5×score_stikstof_remmend + 0,5×score_overig_remmend)
  Zo ontstaat één schaal waarbij 100 = verruimend en 0 = remmend.
• Chip (won/jaar 2030):
  amount_2030 = Basispad_2030 + \u0394_stikstof_2030 + midpoint(\u0394_overig_2030)
  (Afgerond; exact zoals aangeleverd in de JSON “wonen.nieuwbouw.parties[].amount”)
• Afgrenzing: de chip is alleen het bouwtempo-effect in 2030 via stikstof en overige knoppen. Overige woningmaatregelen (bv. corporatie-middelen, grond/infra, fiscale prikkels) kunnen aanvullend werken maar zijn hier niet apart opgeteld.

Kwalitatieve onderbouwing (leidraad naar 0–100)

• Verruimend (hoge score): generieke drempel/vereenvoudiging bij stikstof, procedurele versnelling, minder normstapeling, terughoudende huurregulering (met flankerend beleid), prioritering netaansluitingen, flexibeler WBS-uitleg voor bouwen.
• Remmend (lage score): strikte stikstofborging zonder generieke drempel, zware huurregulering zonder investeringscompensatie, beperkte procedurele versnelling, stevige normstapeling, strikte WBS zonder uitzonderingen, trage netuitbreiding.
• Score-interpretatie: de score is een gekwalificeerde lezing van programma 2025 + publieke analyses; coalities en uitvoeringscapaciteit bepalen het uiteindelijke tempo.

Datadefinities

• Bouwruimte-score (0–100): samengestelde index (stikstof + overige bouwknoppen), genormaliseerd zodat 100 = meest verruimend.
• Chip (won/jaar 2030): jaaraantal nieuwbouwwoningen in 2030; de kaart toont het aangeleverde getal (geen herberekening door de kaart).
• Weergave: LED-balk = score; chip = amount_2030; labels “remmend \u2190” ↔ “\u2192 verruimend” duiden de richting.

Grenzen & interpretatie

• Basispadonzekerheid: 90k is een centrale inschatting voor 2030 (band 85–95k). Economie, rente, kosten en capaciteit kunnen het resultaat hoger/lager uit laten vallen.
• Jaar vs. cumulatief: de chip is een jaartempo voor 2030. Cumulatieve aantallen 2025–2030 vergen opbouwprofielen (EIB laat groei van het effect zien).
• Juridische uitvoerbaarheid: generieke drempels en versimpelingen moeten Raad-van-State-proof zijn; anders valt een deel van het modelmatige voordeel weg.
• Geen projectlijst: de kaart geeft ordegroottes en richting, geen toezegging per gemeente/locatie.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Foutje gezien of bron toevoegen? Gebruik de feedback-link; we verwerken en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Wind (land & zee)

Wat tonen deze kaarten?

• Chip (Land / Zee): per partij de netto toevoeging van windturbines in 2025–2029 t.o.v. peiljaar 2025, als +ΔLand / +ΔZee. Op expliciet verzoek is in 2025–2029 géén vervanging/repowering gemodelleerd; de chip toont dus uitsluitend nieuwe plaatsingen.
• Score (0–100): Voortgangsindex afgeleid van de chipwaarden:
  score = 100 × [ 0,4 × (ΔLand / 190) + 0,6 × (ΔZee / 373) ]
  Hierbij is 190 het maximale onshore-toenamegetal (≈ 80% realisatie van de RVO-pijplijn omgerekend naar aantallen) en 373 het maximale offshore-toenamegetal (som van HKW VI, HKW VII, IJmuiden Ver Alpha en IJmuiden Ver Beta tot en met 2029).
• Peilmoment & horizon: peiljaar 2025 (huidige situatie), doorkijk t/m 2029; de kaart toont delta’s (geen absolute totalen).

Formules & aannames

• Onshore (ΔLand): basis is de RVO-monitoring: eind 2024 staat er ca. 6.943 MW op land, met nog ca. 1.305 MW in ontwikkeling (pijplijn). Voor aantallen hanteren we een conservatieve gemiddelde nieuwe turbinemaat van ≈ 5,5 MW ⇒ maximaal ≈ 237 nieuwe turbines als de volledige pijplijn vóór 2029 realiseert. Per partij vertalen we het programma naar een deterministische realisatiefractie van deze 237. Omdat vervanging/sanering buiten scope is, geldt netto: ΔLand = realisatiefractie × 237.
• Offshore (ΔZee): tot en met 2029 tellen we de concrete parken in de routekaart:
  • Hollandse Kust (West) VI — 52 turbines (≈ 760 MW).
  • Hollandse Kust (West) VII — 53 turbines (≈ 795 MW).
  • IJmuiden Ver Alpha — benchmark 134 turbines (2 kavels van ~1 GW met 50–67 turbines per kavel).
  • IJmuiden Ver Beta — benchmark 134 turbines (idem).
  Totaal potentieel 2026–2029 bij “volle vaart” = 52 + 53 + 134 + 134 = 373 turbines. Per partij passen we een deterministische realisatiefractie toe op deze 373.
• Realisatiefracties per partij (deterministisch, 2025–2029):
  Land — Stop/geen nieuw: 0% • Beperkt: 10–15% (BBB 10%; NSC/SGP 15%) • Draagvlak/gebiedsgericht: 40% (VVD/CDA/CU) • Opschalen: 80% (GL-PvdA, D66, Volt, SP, DENK, PvdD, BIJ1) • JA21: 0% op land.
  Zee — Stop: 0% (PVV/FvD/BVNL) • Terughoudend: 25% (SGP, PvdD, VvDieren) • Basispad: 60% (VVD, NSC, CDA, CU, JA21, SP) • Volle vaart: 100% (GL-PvdA, D66, Volt, BIJ1) • Tussenpositie: 80% (DENK).
  Deze indeling volgt uit expliciete programmapassages (bijv. “tegen grote windparken op land”, “wind op zee versnellen”, “CfD waar nodig”) en publiek beschikbare projectinformatie (kavelgrootte, turbinetypen, aantallen).
• Score & presentatie: de chip toont +ΔLand / +ΔZee exact zoals aangeleverd; de 0–100 score is lineair geschaald op de genoemde maxima en afgerond op hele punten; as-labels “lager ↔ hoger” duiden de richting.

Datadefinities

• Land (onshore): turbines ≥ ~100 kW op Nederlands grondgebied (incl. binnenwateren). In deze kaart is in 2025–2029 geen aftrek voor sloop/repowering toegepast (gebruikersaanname).
• Zee (offshore): turbines in de Nederlandse EEZ (Noordzee). Toevoegingen komen uit kavelspecifieke informatie en (waar bekend) turbinetypen en aantallen.
• Peiljaar 2025 (context): op land ca. 3.553 turbines; op zee een bestaande vloot waarvan deze kaart uitsluitend de toename t/m 2029 toont.

Bronnen

• Officiële partijprogramma’s 2025 (energieparagrafen: houding t.o.v. wind op land en wind op zee; o.a. afstandsnormen, draagvlak/participatie, natuurvoorwaarden, CfD-bereidheid).
• RVO — Monitor Wind op Land (stand eind 2024; pijplijn in ontwikkeling) en projectoverzichten.
• RVO — Offshore routekaart en kavelinformatie (Hollandse Kust (West) VI & VII; IJmuiden Ver Alpha & Beta) incl. indicatieve aantallen en fasering 2026–2029.
• Kadaster/overheidspublicaties — actuele aantallen onshore turbines (peil 2025).
• Contextbronnen (o.a. CPB Keuzes in Kaart 2027–2030) voor beleidsrichting; geen turbine-tellingen, wel relevant voor interpretatie.

Grenzen & interpretatie

• Dit is een gestructureerde, herleidbare inschatting op basis van officiële monitoring, kavelinformatie en expliciete programmapunten. Werkelijke uitkomsten kunnen afwijken door vergunningen, netcapaciteit, ecologische voorwaarden, financiering/markt, supply-chain en fasering (bijv. deeloplevering van IJmuiden Ver tussen 2029–2032).
• De 0–100 score is een interne normalisatie binnen deze kaart; geen extern keurmerk. Aantallen zijn geschikt voor ruimtelijke impact; voor energie-impact (TWh) adviseren we ook MW-equivalenten te tonen.
• De aanname “geen vervanging” (2025–2029) is door de gebruiker gekozen; in werkelijkheid kan repowering het aantal verlagen of gelijk houden terwijl de productie stijgt.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Correctie of betere bron? Gebruik de feedback-link; we verwerken updates en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Voedselcapaciteit & 0–100 score

Wat tonen deze kaarten?

• Voedselcapaciteit (balk + chip): per partij de relatieve verandering van de Nederlandse voedseloutput (melk, vlees, eieren samen) in 2030 t.o.v. 2025, in %. De amount-chip toont het kg-equivalent, afgerond op miljoen kg.
• Score (0–100): een relatieve schaal voor dezelfde indicator. Standaard is dit de lineaire her-schaal van de ingestelde as [min, max] naar [0,100]:
  score = 100 × (value − min) / (max − min)
  In onze kaart staat de as op min = −45 en max = 0 (%). Partijen met een grotere daling (negatiever) liggen dus verder naar links.
• Chip: “kg minder (mln)” = de absolute afname t.o.v. 2025 in miljoen kilogram, zichtbaar op de exacte positie van de balk.

Formules & aannames

• Baselines (2025): we aggregeren melk, vlees en eieren tot één volume (kg eetbaar-equivalent). Deze som is baseline_kg_2025.
  baseline_kg_2025 = melk_kg + rundvlees_kg + varkensvlees_kg + pluimvee_kg + eieren_kg
• Partijeffect → ΔNH₃: voor 2025→2030 nemen we een basispad voor ammoniakreductie (PBL-kader) en tellen daar per partij een extra beleidsintensiteit bij op (positief of negatief, afhankelijk van versoepelen/versnellen):
  ΔNH₃_partij = ΔNH₃_basispad + δNH₃_partij
  ΔNH₃_basispad (2025→2030) ≈ −11,875% (lineaire afleiding uit PBL 2022→2030); δNH₃_partij volgt uit het pakket (KiK/programma’s).
• Emissiereductie → productiecapaciteit: niet alle NH₃-daling komt uit minder dieren; een deel komt uit techniek/management. We modelleren dit met α (aandeel dat via veestapelkrimp loopt):
  ΔFood% = α_partij × ΔNH₃_partij
  α hoog (0,5–0,8) bij partijen die expliciet sturen op minder dieren/uitfasering; α laag (0,15–0,35) bij innovatie/techniek-eerst en soepele vergunningruimte.
• Kg-equivalent (chip):
  Δkg = baseline_kg_2025 × (ΔFood% / 100)
  chip = round(Δkg / 1 000 000) “mln kg” (afgerond op miljoen kg)
• 0–100 score (kaartschaling): de balken worden van de ingestelde kaartas naar 0–100 gezet:
  score = 100 × (value − min) / (max − min)
  met value = ΔFood%, min = −45, max = 0.

Wat valt onder “Boerenbeleid” in deze kaart?

We bundelen alle maatregelen die productie en natuurdruk sturen via vier sporen; deze sturen samen de parameters δNH₃ (extra emissiereductie t.o.v. basispad) en α (fractie via volumekrimp):

1. Depositie t.o.v. KDW: strikte KDW-sturing vergroot de noodzaak tot reductie rondom Natura2000 (→ δNH₃ meer negatief, α hoger). Versoepeling of schrappen van KDW (→ δNH₃ minder negatief/positief, α lager).
2. PAS-melders: directe legalisatie zonder mitigatie (→ δNH₃ minder negatief). Oplossen mét mitigatie of bronmaatregelen (→ δNH₃ meer negatief; α afhankelijk van instrumentkeuze).
3. Veestapel-/NH₃-reductie & instrumentmix: expliciete krimp, uitstap-/beëindigingsregelingen, heffingen/emissierechten (→ hogere α); techniek/voer/stalmaatregelen en emissieplafonds per bedrijf (→ lagere α).
4. Uitkoop/hectares & vernatting/extensivering: bepaalt of productie-ha echt uit landbouw verdwijnt (→ effectief hogere α en extra ΔFood%).

Kwalitatieve partijstandpunten → parameterzetting

• Versnellers (strikte natuur/KDW, gericht uitkoop, emissierechten/heffingen, “krimp logisch”): GL-PvdA, D66, CU, Volt, BIJ1, PvdD, Vrede voor Dieren → δNH₃ sterk negatief en α hoog.
• Gematigd sturend (emissienormen/plafonds, innovatie, vrijwillige beëindiging; minder nadruk op KDW): VVD, CDA, NSC, SP → δNH₃ matig negatief en α middelhoog/laag (SP hoger door “minder dieren”).
• Versoepelaars (KDW uit/ondergrens omhoog, legalisatie PAS zonder stevige mitigatie, “boeren ruimte”): BBB, SGP, JA21, PVV, BVNL, FvD → δNH₃ minder negatief/positief en α laag.

Datadefinities

• Voedselcapaciteit: volume-index op basis van melk (kg), vlees (rund/varken/pluimvee; eetbaar-aandeel) en eieren (kg). Geen prijs- of handels­effecten in deze kaart.
• ΔNH₃ (2025→2030): basispad uit PBL-ramingen; partij-specifieke δNH₃ volgens CPB KiK-duiding + programma’s (kwalitatieve mapping).
• α-parameter: aandeel emissiereductie dat via volumekrimp loopt (0–1), afgeleid uit de instrumentmix en expliciete zinsneden (“minder dieren”, “plantaardig”, “legalisatie PAS”, “innovatie eerst”).

Bronnen

• CPB — Keuzes in Kaart 2027–2030 (10-10-2025) (met PBL-inbreng voor klimaat/stikstof) voor de beleidskaders per partij.
• PBL/WUR/RIVM — emissieramingen ammoniak t/m 2030 en duiding aandeel veestapelkrimp.
• Partijprogramma’s 2025 — stikstof/landbouwhoofdstukken (KDW, PAS, uitkoop, instrumentmix).
• Provinciale/RVO-documentatie voor kengetallen uitkoop/vernatting waar hectares/budgetten worden genoemd.

Grenzen & interpretatie

• Dit is een modelmatige vertaling van beleid naar productievolume. Marktprijzen, exportvraag en EU-regelwijzigingen zijn niet meegenomen.
• De 0–100 score is een kaartschaling; inhoudelijk leidend zijn de waarden in % en de chip in mln kg.
• α en δNH₃ zijn transparant te herleiden en aanpasbaar; een update van PBL-ramingen schuift alle uitkomsten mechanisch mee.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Suggesties, nieuwe bronnen of correcties? Gebruik de feedback-link; we passen de aannames/α/δNH₃ aan en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Wolf (0–100 omarmingsscore)

Wat tonen deze kaarten?

• Score (0–100): per partij een omarmingsscore voor de wolf: 0 = nulstand/weg ermee; 100 = volledige bescherming/geen plafond. De score is kwalitatief onderbouwd en niet hergeschaald binnen de kaart (we tonen exact de aangeleverde waarde).
• Populatie 2030 (chip): per partij de geschatte wolvenpopulatie in 2030 (aantal dieren), afgeleid met een eenvoudig ecologisch scenario.
• De LED-balk geeft de relatieve omarmingsscore (0–100) weer; de chip toont het absolute aantal wolven (2030-schatting) op de exacte scorepositie.

Hoe is de 0–100 score bepaald?

We coderen partijtaal en stemgedrag naar een 5-delige rubric en mappen dit ordinaal naar 0–100. (Voor de 10 KiK-deelnemers van 10-10-2025 is een kleine correctie toegepast, ±1–3 punten, o.b.v. algemene natuur/stikstofprioriteit.)

Voorbeelden t.b.v. rubricering:
• Nulstand/sterk terugdringen (A/B): JA21, FvD, SGP, BBB, (regionaal) CDA/CU — “geen plek”, “actief verjagen/afschot”, “wolfvrij(e) zones”.
• Beperken/actief beheer (C): PVV, VVD, NSC — ingrijpen bij problemen, verjagen/conditioneren, statusverlaging bespreekbaar.
• Beschermen/behouden (D): GL-PvdA, D66, SP, Volt, DENK — samenleven met preventie; tegen structureel afschot.
• Volle bescherming (E): PvdD, BIJ1, Vrede voor Dieren — zeer beschermde status behouden, geen afschot, co-existentie centraal.

Formules & aannames (Populatie 2030)

We gebruiken een logistiek-light scenario dat natuurlijke rem (voedsel/territorium) en beleidseffect meeneemt, zonder het model te complex te maken.

• r₀ (natuurlijke groei): 0,30 per jaar (vaste parameter voor alle partijen).
• K(score): 60 + 2 × score → bereik 60–260 (meer acceptatie = hogere draagkracht/ruimte).
• h(score): 0,50 × (1 − score/100) → 0,50 bij score 0 (veel afschot/verjaging) tot 0 bij score 100.
• I(score): 3 + 5 × (score/100) → immigratie/overleving stijgt licht met acceptatie (3–8 dieren/jaar).
• Afwerking: N wordt niet-negatief geklemd; resultaten afgerond op hele dieren.

Wat betekent dit in de kaart?

• Score 0–100: de kwalitatieve richting van beleid t.o.v. de wolf.
• Populatie 2030 (chip): de modeluitkomst per partij (bij consequent beleid).
• Interpretatie: lage scores sturen richting krimp (door hoger h en lager K), hoge scores laten natuurlijke groei toe (groei remt af nabij hoger K).

Datadefinities

• Omarmingsscore: ordinale 0–100 schaal (kwalitatief onderbouwd, inclusief mini-correctie voor KiK-deelnemers van 10-10-2025).
• Populatie: aantal individuele wolven (niet: roedels); 2030-waarde is een scenario-inschatting, geen telling of juridisch doel.

Bronnen

• Partijprogramma’s & Kamerstukken (2025): expliciete taal over afschot/verjagen, beschermingsstatus, preventie.
• Stemmingen 2025 (wolvendebat): o.a. moties over “de wolf hoort niet in NL”, impact/beheer.
• BIJ12 / provinciale wolvenplannen: monitoring en preventie-kaders (algemene context voor draagkracht).
• CPB/PBL — Keuzes in Kaart (10-10-2025): gebruikt als kleine correctiefactor op score voor GL-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SGP, CU, Volt, JA21.

Grenzen & interpretatie

• Dit zijn gestructureerde scenario-inschattingen, geen voorspellingen. EU-status, provinciale uitvoering en grensoverschrijdende instroom kunnen de werkelijke aantallen beïnvloeden.
• De score is kwalitatief (traceerbaar naar teksten/stemmen); het 2030-getal is afgeleid via een eenvoudige, inzichtelijke formule met natuurlijke rem.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Vindt u een betere bron of formulering? Meld het; we corrigeren en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Angst voor Rusland (AVR) 0–100 + bereidheid €/gezin/mnd

Wat tonen deze kaarten?

• AVR-score (LED-balk, 0–100): per partij hoe sterk Rusland als dreiging wordt benoemd én welke tegenkracht wordt voorgesteld (steun aan Oekraïne, sancties, NAVO/EU-lijn, weerbaarheid, budgettaire inzet).
• Bereidheidsbedrag (chip): per partij het afgeleid bedrag in €/gezin per maand dat de partij impliciet verantwoord vindt voor defensie/veiligheid op basis van haar AVR-score en de in KiK (10-10-2025) geboekte budgetten.

Formules & aannames

• Indexopbouw (0–100): de AVR is de (gewogen) som van zes dimensies, elk geschaald naar 0–100 via onderstaande weging:
  Dreigingsduiding (DD) 0–20  |  Steun Oekraïne (SO) 0–20  |  Sancties & Energie-ontkoppeling (SE) 0–15  |  NAVO/EU-houding (NE) 0–15  |  Weerbaarheid & Hybride dreiging (WB) 0–10  |  Budgettaire inzet (KiK) (BZ) 0–20
  AVR = DD + SO + SE + NE + WB + BZ   (max = 100)
• Bereidheidsbedrag €/gezin/mnd: koppelt de index aan een maandlast per gezin:
  Referentie-maandlast C_ref = €195,17/maand/huishouden
    = €191,5 (nationale opschaling richting 2035-norm in KiK) + €3,7 (EU-leningcomponent, ~30 jaar annuïteit)
  Budgetfactor B = 1,00 (2035-pad in KiK) • 0,31 (alleen t/m 2030 geboekt) • 0,00 (expliciet afwijzend)
  Bereidheid_partij = (AVR/100) × B × C_ref
  Toelichting: C_ref is afgeleid uit KiK-bedragen (nationale defensie-opschaling) plus een klein EU-leningdeel; B vertaalt de hardheid van het budgettair commitment zoals in KiK is aangeleverd.
• Input-parameters (standaard):
  Huishoudens NL = 8,4 mln • C_ref = €195,17 • B ∈ {1,00; 0,31; 0,00}
  Wil je andere aannames (rente/looptijd EU-deel, aantal huishoudens, KiK-verdeling), dan schaalt de chip 1-op-1 mee.

Hoe scoren we de zes dimensies (kwalitatief → kwantitatief)

• Dreigingsduiding (DD): expliciet taalgebruik (“agressie”, “bedreiging van Europese veiligheid”), erkenning hybride dreiging (cyber, desinformatie). Hoger bij duidelijke en herhaalde benoeming.
• Steun aan Oekraïne (SO): duur en zwaarte (militair, financieel, humanitair), concrete bedragen/commitments, veiligheids-/hulp-pacten. Hoger bij langdurige, omvangrijke, structurele steun.
• Sancties & energie (SE): strengheid, anti-omzeiling, energie-ontkoppeling van Rusland. Hoger bij expanderen/handhaven sancties en versnelling energie-onafhankelijkheid.
• NAVO/EU (NE): opstelling t.o.v. NAVO, Europese defensiesamenwerking, (voorwaardelijk) EU/NAVO-pad voor Oekraïne. Hoger bij duidelijke pro-bondgenootschappelijke lijn.
• Weerbaarheid (WB): nationale paraatheid (cyber, reservisten, desinfo, civiele bescherming, vervolging oorlogsmisdaden). Hoger bij uitgebreide, concrete agenda.
• Budget (BZ): KiK-hardheid: doorboeken tot 2035-norm (3,5% defensie + 1,5% gerelateerd) vs. alleen brug tot 2030 vs. afwijzen. Hoger bij volledig 2035-pad.

Voorbeelden van kwalitatieve standpunten → indexeffect

• Hoge AVR (80–100): expliciet “Russische agressie” + langdurige militaire/financiële steun + verzwaren/handhaven sancties + NAVO-hoeksteen/EU-defensiespoor + stevige weerbaarheidsagenda + KiK 2035-pad. Voorbeelden: partijen die 3,5%-norm expliciet halen en Oekraïne langdurig steunen.
• Midden AVR (50–79): duidelijke steun en sancties, maar KiK slechts t/m 2030 of terughoudend in enkele onderdelen (bijv. NAVO-pad of energielijn). Voorbeelden: partijen die wel steun/sancties steunen maar budgettair nog niet tot 2035 doorboeken.
• Lage AVR (0–49): diplomatie/prioriteit vrede, terughoudend met wapensteun of sancties, kritisch op NAVO-verdieping; KiK ontbreekt of wijst 5%-norm af. Voorbeelden: partijen die wapensteun beperken/stoppen of EU/NAVO-lijn afwijzen.

Datadefinities

• AVR-score: 0–100 index op basis van zes dimensies.
• Bereidheid (chip): amount in €/gezin/mnd volgens bovenstaande formule. In de UI wordt de chip exact geplaatst op de 0–100-positie van de score.
• KiK-budgetfactor (B): 1,00 = 2035-pad geboekt; 0,31 = alleen t/m 2030 geboekt; 0,00 = expliciete afwijzing. (Deze factor wordt per partij vastgesteld op basis van de gepubliceerde KiK-doorrekening 10-10-2025.)

Bronnen (kwalitatief & kwantitatief)

• Primaire bron: Verkiezingsprogramma’s 2025 van de partijen (hoofdstukken Buitenland/Defensie/Europa).
• CPB — Keuzes in Kaart (10-10-2025): voor de budgettaire hardheid (2030-brug vs. 2035-pad) en context van defensie-uitgaven.
• EU-defensie/financiering: voor orde-grootte van een EU-leningcomponent (annuiteitsbenadering) als klein deel van de maandlast.

Grenzen & interpretatie

• De AVR is een samenvattende index; de chip geeft een genormaliseerde betalingsbereidheid op basis van KiK-hardheid. Het is géén daadwerkelijke belastingmaatregel.
• KiK rekent door wat partijen hebben aangeleverd; dit is niet altijd het volledige programma. Wij koppelen de budgetfactor B hieraan om “hardheid” te differentiëren.
• Nieuwe geopolitieke ontwikkelingen of EU-besluiten kunnen de aannames (en dus de chip) veranderen; versies worden gelogd.

Versies & feedback

• Versie: v1 (AVR-verantwoording) • Laatste update:
• Feedback of betere bronpassages? Meld het; we corrigeren en documenteren de wijziging in het changelog.

Verantwoording — Totale zorgkosten & 0–100 index

Wat tonen deze kaarten?

• Chip (bedrag): per partij het totale bedrag aan zorgkosten in 2030 per gezin per jaar (2 volwassenen), als som van nominale premie + verwachte eigen betalingen (verplicht eigen risico, gemiddelde geneesmiddelenbijdrage, tandartscontrole indien niet in basispakket).
• Score (0–100): relatieve positie per partij op basis van het chipbedrag: score = 100 × (amount − min_amount) / (max_amount − min_amount).
  Interpretatie: 0 = laagste totaal op de kaart, 100 = hoogste totaal.
• De LED-balk visualiseert die index; de chip toont het exacte eurobedrag per gezin per jaar (2030).

Formules & aannames

• Totaal per gezin per jaar (2030):
  TOTAAL_gezin_jr = 2 × 12 × P + 2 × (E_ER + E_med + E_dent)
  met P = premie per persoon per maand (neutraal aangenomen €190 → 2×12×190 = €4.560 per gezin/jaar).
• Verwachte eigen risico-betaling p.p./jaar:
  E_ER = 0,603 × ER
  Kalibratie: bij ER=€385 is de gemiddelde betaalde ER ≈ €232 p.p./jr ⇒ 0,603 = 232/385.
• Geneesmiddelen-bijbetaling p.p./jaar:
  E_med = €3,5 (gemiddelde GVS-bijbetaling per verzekerde).
• Tandartscontrole p.p./jaar:
  E_dent = €105 als de jaarlijkse controle niet in het basispakket zit; anders €0.
  €105 ≈ controle + 2× kleine röntgen + korte reiniging (NZa-tarieven).
• 0–100 index op totaalbedrag:
  score = 100 × (amount − min_amount) / (max_amount − min_amount)
  In deze kaart: min_amount = € 4.567, max_amount = € 5.308.

Kwalitatieve partijstandpunten → parameters in de berekening

• ER = €0 + tandartscontrole in basis (lage eigen betalingen): PVV, SP, DENK, PvdD, BIJ1.
• ER ≈ €165 (halvering) + check in basis: GL-PvdA; ER ≈ €165 + geen extra tandartsdekking: BBB.
• ER = €385 + check in basis: NSC, D66, SGP, ChristenUnie.
• ER = €440 + geen extra tandartsdekking: VVD, CDA, JA21; ER = €440 + preventief & acuut in basis: Volt.
• ER = €200 + check in basis: FvD.
• ER = €385 + geen extra tandartsdekking: BVNL, Vrede voor Dieren.

Berekende totaalbedragen 2030 (per gezin per jaar)

• PVV € 4.567 • GL-PvdA € 4.766 • VVD € 5.308 • NSC € 5.031 • D66 € 5.031 • BBB € 4.977 • CDA € 5.308 • SP € 4.567 • DENK € 4.567 • PvdD € 4.567 • SGP € 5.031 • ChristenUnie € 5.031 • FvD € 4.808 • Volt € 5.097 • JA21 € 5.308 • BVNL € 5.242 • BIJ1 € 4.567 • Vrede voor Dieren € 5.242

Datadefinities

• ER (verplicht eigen risico): beleidskeuze per partij voor 2030 (o.a. €0/€165/€200/€385/€440).
• GVS-bijbetaling: gemiddelde bijbetaling voor geneesmiddelen boven vergoedingslimiet (gemiddeld p.p./jr).
• Tandartscontrole: standaard jaarlijkse controle (volwassene) met kleine aanvullingen; al dan niet vergoed in het basispakket.

Bronnen

• Partijprogramma’s & CPB Keuzes in Kaart (10-10-2025): kader voor ER-hoogte en pakketrichting; gebruikt voor parameterkeuze.
• NZa/KNMT-tarieven mondzorg 2025: opbouw controlepakket (≈ €105) voor E_dent.
• SFK / Zorginstituut: ordegrootte GVS-bijbetalingen (E_med ≈ €3,5 p.p./jr gemiddeld).

Grenzen & interpretatie

• Dit zijn gestandaardiseerde rekenuitkomsten onder uniforme aannames; premie P is gelijk gehouden (vergelijkbaarheid). Wijzig P en alle bedragen schuiven evenveel op: ΔTOTAAL = 24 × (P − 190) per gezin per jaar.
• Werkelijke kosten verschillen per huishouden (zorggebruik, vrijwillig ER, aanvullende verzekering). De index is een relatieve kaartvergelijking.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Suggesties of betere bron? Gebruik de feedback-link; we corrigeren en loggen wijzigingen.

Verantwoording — EU-verbondenheid (0–100) & lasten 2030

Wat tonen deze kaarten?

• EU-verbondenheid (0–100): een schaal die de mate van omarming weergeeft van verdere EU-integratie en gezamenlijke financiering (o.a. NGEU-aflossing via de EU-begroting). 0 = afwijzend, 100 = volledig omarmend.
• Bereidheidsbedrag (chip, €/p.p./maand): de indicatieve lasten die een partij bereid is de burger te laten dragen in 2030 onder een realistisch aflossingspad voor het coronaherstelfonds (NGEU).
• De chip wordt exact getoond zoals aangeleverd; de LED-balk toont de 0–100 score (geen herberekening door de kaart).

Formules & aannames

• Ankerbedrag bij 100/100:
  EU-jaarlast 2030 (NGEU) ≈ €30 mld/jaar • NL-aandeel ≈ 4,7% • bevolking ≈ 18,0 mln
  € per persoon per maand (100) = (30e9 × 0,047) ÷ (18,0e6 × 12) ≈ €6,53
  Bandbreedte: bij €25–35 mld/jaar komt dit uit op ~€5,44–€7,62 p.p./mnd.
• Chip (bereidheidsbedrag):
  amount_p_mnd = (score / 100) × €6,53
  Lineair geschaald met de omarmingsscore. Het bedrag drukt bereidheid uit, geen verplicht kaspad.
• Score 0–100 (rubric in 4 signalen, elk 0–25):
  1. EU-verdieping (meer QMV/minder vetorecht; versterking EU-niveau).
  2. Financiering (openheid voor EU-eigen middelen/gezamenlijke aflossing van NGEU via EU-begroting).
  3. Gold-plating-houding (extra nationale koppen op EU-regels → lager; harmonisatie → hoger).
  4. Coalities/positie (kopgroepen, like-minded coalities, opt-outs/exit-retoriek).
• Afgrenzing: we nemen alleen de NGEU-subsidie-aflossing mee die via de EU-begroting loopt (2028–2058). EU-doorleeninstrumenten zoals SAFE (defensie) tellen niet mee in de algemene EU-afdrachten omdat terugbetaling bij de lenende lidstaat ligt.

Kwalitatieve onderbouwing per partij (leidraad naar 0–100)

• D66 — pro-verdieping, nieuwe EU-eigen middelen, handel; hoge bereidheid → rond 100.
• Volt — uitgesproken federaal/pro-EU; eigen middelen/meer QMV → rond 100.
• GL-PvdA — versterking Unie/klimaatagenda, minder vetorecht, kopgroepen → hoog (±85).
• PvdD — pro-EU bij groene koers; samenwerking gewenst → hoog-midden (±70).
• CU — waardegedreven pro-EU, geen sprongen richting federatie → midden-hoog (±65).
• VVD — nuchter pro-EU, tegen nationale koppen, terughoudend met verdieping → midden-hoog (±60).
• CDA — constructief pro-EU, geen federale stappen; sober budget → midden (±55).
• DENK — samenwerking en rechten, geen exit-retoriek → midden (±55).
• BIJ1 — internationaal solidair, kritiek op neoliberaal EU-beleid → midden (±50).
• Vrede voor Dieren — vredes-/internationale samenwerking, niet-exit → midden (±50).
• NSC — subsidiariteit, tegen transferunie/eurobonds/eigen middelen → midden-laag (±35).
• SGP — soevereiniteit, kritisch op bevoegdheidsoverdracht → midden-laag (±35).
• BBB — terughoudend richting ‘Brussel’ → laag (±30).
• SP — heronderhandeling, anti-marktlogica, geen exit → laag (±25).
• JA21 — euroscepsis, rem op verdiepingen → laag (±20).
• BVNL — sterk terughoudend, lasten en regels omlaag → laag (±15).
• PVV — opt-outs via veto/afdrachten, sterk eurosceptisch → zeer laag (±5).
• FvD — exit-retoriek (Nexit) → 0.

Datadefinities

• EU-verbondenheid (score): 0–100 samengesteld uit de vier signalen (elk 0–25), op basis van programmatekst 2025.
• Bereidheidsbedrag: €/p.p./mnd voor 2030 onder realistisch NGEU-aflossingspad; geen doorkijk naar nationale belastingmix.
• Weergave: LED-balk = score; chip = amount_p_mnd; labels “minder ↔ meer” duiden de richting van EU-omarming.

Bronnen (methodisch)

• Partijprogramma’s 2025 (PVV, GL-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SP, DENK, PvdD, SGP, CU, FvD, Volt, JA21, BVNL, BIJ1, Vrede voor Dieren) — EU-hoofdstukken.
• Europese Commissie / Europees Parlement — NGEU-opzet, grant vs. loan, terugbetaling via EU-begroting (2028–2058), raming jaarlijkse lasten.
• CPB — Keuzes in Kaart (10-10-2025) — context m.b.t. binnenlandse lasten (aanvullend; niet gebruikt voor de NGEU-ankerrook).

Grenzen & interpretatie

• De score is een gekwalificeerde lezing van programmavoornemens; niet elk voornemen wordt wet/realiteit.
• Het chipbedrag is een vergelijkingsmaat (bereidheid) onder een vast EU-anker; geen voorspelling van de feitelijke 2030-afdrachten/lasten.
• Defensie-mobilisatie (SAFE/“€800 mld”) is overwegend doorleen op lidstaatniveau en telt daarom niet mee in dit EU-anker.

Versies & feedback

• Versie: v1 • Update:
• Foutje gezien of bron toevoegen? Gebruik de feedback-link; we verwerken en loggen wijzigingen.

Verantwoording — Anderstalig onderwijs (0–100) + Δ laaggeletterdheid

Wat tonen deze kaarten?

• Score (0–100): per partij de omarmingsscore voor anderstalig onderwijs (meer ruimte voor onderwijs in een andere taal, vaak Engels) over PO/VO/HO samen.
• Chip (amount): bij elke partij de percentuele verandering van volwassen laaggeletterdheid in 2030 t.o.v. 2025, afgeleid uit de score via een transparant “één-parameter” model (zie formules).
• De chip wordt 1-op-1 uit de dataset getoond (geen herformattering); de LED-balk geeft de 0–100 score weer met vaste ticks (0/25/50/75/100).

Scoringsrubric (kwalitatieve duiding → 0–100)

• Omarmend (70–100): positief over meertaligheid; ruime Engelstalige trajecten in HO; PO/VO: veel ruimte voor tpo/CLIL; internationalisering als pluspunt (bv. Volt, D66, BIJ1).
• Gebalanceerd (40–69): NL als uitgangspunt, meertaligheid waar zinvol; HO: selectie/sturing mogelijk, maar geen generieke afbouw (bv. GL-PvdA, PvdD, CU/CDA licht).
• Restrictief (0–39): NL als norm; verengelsing terugdringen; instroom buitenlandse studenten begrenzen; PO/VO: terughoudend tpo (bv. FvD, PVV, JA21, SGP, deels VVD/NSC/BBB).

Formules & aannames

• Scoreschaal: de kaart leest de aangeleverde score (0–100) per partij direct in en visualiseert deze op de LED-balk.
• Chip = Δ laaggeletterdheid 2030 vs 2025 (in %):
  Baseline 2025 = 16,5% (volwassenen, lage geletterdheid).
  Eerst schatten we FA₂₀₃₀ (in %-punt):
  FA₂₀₃₀ = 16,5 + clamp( 0,0025 × (S − 30), −0,25, +0,25 )
  (met S = omarmingsscore 0–100; clamp beperkt het effect tot ±0,25 %-punt)
  Vervolgens berekenen we de chip (procentueel t.o.v. 2025):
  Δ% = 100 × (FA₂₀₃₀ − 16,5) / 16,5
  Interpretatie: alleen de taalmix (score) werkt door; overige beleidseffecten (basisvaardigheden, leertijd, leraren, volwasseneneducatie) worden hier bewust buiten beschouwing gelaten.
• Optionele “what-if” metriek (voor chips boven de balk): je kunt aanvullend tonen:
  NL-lestijdfractie = 1 − 0,5 · (S/100)
  Cijfer NL = 7,0 · (1 − 0,20 · (1 − NL-share))
  Boeken/leerling/jaar = 3,0 · (1 − 0,60 · (1 − NL-share))
  Dit zijn controversiële illustraties; standaard staan ze uit.

Datadefinities

• Anderstalig onderwijs: ruimte voor onderwijs in een andere taal (veelal Engels) in PO/VO (tpo/CLIL) en HO (taal van instructie en instroom internationale studenten).
• Laaggeletterdheid (volwassenen): aandeel volwassenen met lage geletterdheid (PIAAC-definitie; hier enkel gebruikt als baseline en relatieve verandering).
• Scoreveld: score(0–100). Amount staat als string (bv. “+0,38%”) en wordt 1-op-1 getoond.

Kwalitatieve bronnen voor de 0–100 score

• Primaire basis: verkiezingsprogramma’s 2025 per partij (NL-als-norm vs. meertaligheid/internationalisering; HO-taalbeleid; ruimte tpo in PO/VO).
• Contextkaders: kabinetslijn WIB (Wet internationalisering in balans; HO: NL als norm, instrumenten voor instroomsturing) en voorgenomen verruiming tpo-ruimte in PO/VO (max. 50% trajecten) als beleidsdecor.
• Controleerbaarheid: op de partijkaarten plaatsen we directe links naar de betreffende programma-passages 2025.

Grenzen & interpretatie

• De chip (Δ%) is een vergelijkende scenario-inschatting met klein effectbereik (±0,25 %-punt), omdat taalkeuze op zichzelf een beperkte impact heeft op volwassen geletterdheid in 2030.
• Nieuw beleid voor basisvaardigheden (PO/VO, volwasseneneducatie) kan deze uitkomst domineren; dat zit niet in deze kaart en verschilt per partij.
• De LED-balk is een relatieve 0–100 schaal binnen dit thema; de chip is het bijbehorende Δ% t.o.v. 2025 dat we 1-op-1 tonen.

Versies & feedback

• Versie: v1 — “Onderwijskaart Anderstalig onderwijs”.
• Verbeteren we graag: meld bron-/tekstvoorstellen; we verwerken en loggen wijzigingen.